Leverproblemen

Wat zijn leverproblemen?

De lever zit rechtsbovenin de bovenbuik, net onder de ribbenkast en heeft verschillende functies. Eén van de belangrijkste is giftige stoffen uit het bloed filteren en verwijderen. De lever produceert ook gal en eiwitten die helpen om voedsel te verteren. Gal wordt eerst in de galblaas opgeslagen en daarna aan de darmen afgegeven.

Soms onststaan er leverproblemen, zoals:
● Leverfibrose of -cirrose: het leverweefsel is beschadigd
● Leverfalen: de lever werkt minder goed of niet meer
● Galwegbeschadiging: er komt geen gal in de darmen
● IJzerstapeling: de lever verwijdert te weinig ijzer uit het bloed

Heb ik een verhoogde kans op leverproblemen?

Iedereen, ook mensen die geen kanker hebben gehad, kan leverproblemen krijgen. Maar sommige aandoeningen en kankerbehandelingen kunnen de kans vergroten:

De volgende aandoeningen kunnen leverproblemen geven:
● Chronische virusinfectie van de lever (virale hepatitis)
● Chronische transplantatieziekte (graft-versus-host-ziekte) na allogene stamceltransplantatie (van een donor)
● Veno-occlusieve ziekte: de kleine bloedvaten in de lever zijn geblokkeerd

De volgende behandelingen kunnen de kans op leverproblemen vergroten:
● Bestraling op de lever of op een gebied waarin de lever ligt
● Stamceltransplantatie
● Chemotherapie: elke dosis methotrexaat, mercaptopurine, thioguanine, dactinomycine en busulfan
● Meerdere transfusies met rode bloedcellen
● Een operatie aan de lever

Je kunt in de samenvatting van je behandeling zien of je een of meer van deze aandoeningen of behandelingen hebt gehad. Als je geen samenvatting hebt, kun je contact opnemen met de LATER-poli of het ziekenhuis waar je behandeld bent. Leverproblemen hoeven niet altijd door de behandeling te komen. Er kunnen ook andere oorzaken zijn, zoals alcoholgebruik, bepaalde infecties, dyslipidemie of overgewicht en obesitas.

Wat zijn de klachten en signalen van leverproblemen?

Bepaalde klachten en signalen kunnen wijzen op leverproblemen. Ook al heb je deze klachten en signalen op dit moment niet, toch is het belangrijk dat je ze (her)kent voor het geval je ze ooit krijgt.

De volgende klachten en signalen kunnen wijzen op leverproblemen:
● Geel oogwit of gelige huid (geelzucht)
● Donkeroranje, amberkleurige of bruine urine
● Bleke ontlasting
● Misselijkheid, overgeven, buikpijn
● Jeuk
● Doorlopend (erg) moe zijn
● Makkelijk blauwe plekken krijgen

Als je een van deze klachten of signalen bij herkent, neem dan contact op met je huisarts of LATER-arts.

Ik heb een verhoogde kans op leverproblemen. Welke onderzoeken zijn nodig en wanneer?

Als je een verhoogde kans op leverproblemen hebt, is het advies om bij het eerste LATER-bezoek:
● Lichamelijk onderzoek te laten doen
● Je bloed te laten onderzoeken op levereiwitten
● Als je tien of meer transfusies met rode bloedcellen hebt gehad, je bloed te laten onderzoeken op ferritine, een ander levereiwit

Als er afwijkingen zijn gevonden, kan aanvullend onderzoek nodig zijn, zoals een echo van de lever.

Wat gebeurt er als ik leverproblemen heb?

Als je leverproblemen hebt, verwijst je huisarts of LATER-arts je waarschijnlijk naar een specialist. Afhankelijk van de klachten en signalen is dat een:
● Hepatoloog (arts gespecialiseerd in de lever)
● Maag-darm-leverarts (arts gespecialiseerd in het spijsverteringskanaal)

De specialist bespreekt de behandelmogelijkheden met je. Je krijgt waarschijnlijk het advies te stoppen met alcohol en geen zelfzorgmedicijnen te nemen die invloed hebben op de lever, zoals paracetamol of ibuprofen. Overleg altijd met je arts als je wil stoppen met medicatie die is voorgeschreven.

Wat kan ik nog meer doen?

Het kan moeilijk zijn te leven met (een verhoogde kans op) leverproblemen. Zorg vooral goed voor jezelf. Je kunt de kans op leverproblemen verkleinen met een gezonde leefstijl. Het is vooral belangrijk om geen of zo min mogelijk alcohol te drinken. Zorg ook voor je mentale gezondheid. Kleine veranderingen kunnen al een positieve invloed hebben op je lichamelijke en mentale welzijn. Vaccinatie tegen hepatitis A en B kan de kans op leverproblemen verkleinen. De vaccinatie tegen hepatitis B beschermt je ook tegen hepatitis D. Er bestaan nog geen vaccins tegen hepatitis C en E. Vraag het je huisarts of LATER-arts als je gevaccineerd wil worden.

Het is belangrijk dat je weet dat je een verhoogde kans op leverproblemen hebt en dat je de klachten en signalen herkent. Praten met vrienden en familie kan helpen. Ook contact met mensen in eenzelfde situatie kan fijn zijn, bijvoorbeeld via een patiëntenvereniging zoals VOX, een onderdeel van de Vereniging Kinderkanker Nederland. Als je vragen hebt of als je je na het lezen van deze informatie zorgen maakt, neem dan contact op met je huisarts of LATER-arts.

Waar vind ik meer informatie?

Op deze LATER-website staat ook informatie over:

● Dyslipidemie
● Gezonde leefstijl
● Mentale gezondheid
● Overgewicht en obesitas

In de PanCare Plain Language Summaries vind je links naar betrouwbare informatie in het Engels. Je kunt online informatie over leverproblemen zoeken, maar bedenk dat deze niet altijd up-to-date en juist is.

Disclaimer

Vertrouw bij klachten en signalen niet alleen op deze informatie, maar ga naar je huisarts, LATER-arts of specialist.